De opkomst van SaaS (Software as a Service) heeft de manier waarop we werken fundamenteel veranderd. In een paar klikken hebben teams toegang tot krachtige tools die de productiviteit verhogen en samenwerking vereenvoudigen. Het gemak waarmee nieuwe SaaS-oplossingen worden geïntroduceerd kan een schaduwkant hebben: een wildgroei aan SaaS-producten in je bedrijf.

We noemen dit SaaS Sprawl.

Wat is SaaS Sprawl en waarom is het een probleem?

SaaS Sprawl ontstaat wanneer een organisatie ongecontroleerd en ongecoördineerd gebruikmaakt van meerdere SaaS-applicaties. Elk team kiest zijn eigen tools, vaak zonder de IT-afdeling erbij te betrekken. 

Het resultaat: een wildgroei aan software die moeilijk te beheren, te beveiligen en te controleren is. Wat ooit begon als een manier om efficiënter te werken, kan dan snel uitgroeien tot een IT-beheer nachtmerrie.

Het probleem? Simpel: meer applicaties betekent meer risico’s. Denk aan ongeautoriseerde toegang, onopgemerkte kwetsbaarheden, en een gebrek aan consistentie in beveiligingsnormen. 

Voor IT-managers en CTO’s brengt dit een enorme uitdaging: hoe behoud je controle over een IT-omgeving die constant verandert?

De cyberrisico’s van SaaS Sprawl

Het grootste gevaar is het gebrek aan zichtbaarheid. Als je niet weet welke applicaties er worden gebruikt, kun je ze ook niet goed beveiligen. 

Dit kan leiden tot meerdere problemen:

• Ongeautoriseerde toegang: Wanneer medewerkers zelf SaaS-oplossingen implementeren, kunnen ze zonder het te beseffen gevoelige data blootstellen aan onveilige omgevingen.

• Onveilige integraties: Veel SaaS-applicaties worden geïntegreerd met andere systemen. Als deze integraties niet zorgvuldig worden beheerd, kunnen ze nieuwe kwetsbaarheden introduceren.

• Compliance-kwesties: Niet-gecontroleerde opslag van gegevens kan leiden tot schendingen van wet- en regelgeving, zoals GDPR, met mogelijk hoge boetes als gevolg.

• Schaduw-IT: Wanneer medewerkers software buiten het zicht van IT gebruiken, kunnen zwakke punten onopgemerkt blijven, wat cybercriminelen kansen biedt.

Voorbeelden uit de praktijk

Laten we dit illustreren met een paar voorbeelden. Stel je voor dat een marketingteam een nieuwe CRM-tool aanschaft zonder IT in te lichten. De tool blijkt niet goed beveiligd, en na een aantal maanden ontdekt een hacker een kwetsbaarheid. Gegevens van duizenden klanten liggen op straat. Dit scenario is niet hypothetisch; het gebeurt vaker dan je denkt.

Een ander voorbeeld: een grote financiële dienstverlener gebruikt verschillende SaaS-oplossingen voor databeheer. Omdat deze applicaties niet centraal worden beheerd, ontstaat er een complexe omgeving waar beveiligingspatches niet tijdig worden doorgevoerd. Dit resulteert in een succesvolle phishing-aanval waarbij miljoenen verloren gaan.

Hoe beheer je SaaS Sprawl en beveilig je je omgeving?

Gelukkig zijn er strategieën om SaaS Sprawl te beheren en de cyberrisico’s te beperken. 

Besteed aandacht aan de gebruikerskant. Bied de mogelijkheid tot onder andere Security Awareness Training en laat je medewerkers zien hoe ze veilig kunnen omgaan met SaaS-applicaties. Dit voorkomt veel problemen en helpt je om een cultuur van cybersecurity-bewustzijn te creëren.

Enkele stappen die je vanuit technisch perspectief kunt nemen:

• Single Sign-On: Stuur zo veel mogelijk op het gebruik van centrale authenticatie, hierdoor behoud je grip op toegang tot applicaties en data.

• OAuth en API-Toegangscontrole: Bescherm en beperk toegang tot je data middels API: Gebruik uitgebreide toegang controles en validaties zodat ook data-uitwisseling tussen systemen en integraties strikt gereguleerd wordt.

• Conditional Access (Microsoft) / Context-Aware (Google): Implementeer actieve controle en monitoring op toegang en handelingen. Gebruik deze methodes om ook zicht te creëren op apparaten en hun gedrag.

De rol van cybersecurity in SaaS-beheer

Als het gaat om het beheren van SaaS Sprawl, speelt cybersecurity een cruciale rol. Een van de meest effectieve benaderingen is het implementeren van Zero Trust-principes. Dit betekent dat je geen enkele applicatie of gebruiker als automatisch vertrouwd beschouwt. In plaats daarvan verifieer je alles en iedereen, elke keer weer.

Daarnaast kunnen geautomatiseerde beveiligingstools een groot verschil maken. Tools zoals Security Information and Event Management (SIEM) systemen monitoren continu je IT-omgeving en detecteren afwijkingen die kunnen wijzen op een beveiligingsincident.

Ten slotte is continuous monitoring essentieel. Dit houdt in dat je niet alleen periodieke audits uitvoert, maar dat je de beveiliging van je SaaS-applicaties constant in de gaten houdt. Hierdoor kun je sneller reageren op dreigingen en voorkom je dat kleine problemen uitgroeien tot grote incidenten.

De toekomst van SaaS-beveiliging

SaaS is here to stay. De flexibiliteit en schaalbaarheid zijn te aantrekkelijk om te negeren, maar de uitdagingen zijn reëel. Daarom moeten IT-managers, CTO’s en CFO’s voorbereid zijn op een toekomst waarin SaaS-beheer steeds complexer wordt.

Innovaties zoals AI en machine learning zullen een steeds grotere rol spelen bij het identificeren en beheren van SaaS-risico’s. Deze technologieën kunnen helpen om patronen te herkennen die voor mensen onzichtbaar blijven, en kunnen daardoor sneller en nauwkeuriger reageren op potentiële bedreigingen.

Ook zal de regelgeving blijven evolueren. Strengere eisen rond databeveiliging zullen bedrijven dwingen om hun SaaS-beheer serieus te nemen. Organisaties die hier proactief mee omgaan, zullen beter voorbereid zijn op de toekomst.

Conclusie: Beheersing van SaaS Sprawl is essentieel voor cybersecurity

SaaS Sprawl is een uitdaging die je serieus moet nemen. Het onbeheerd laten van een wildgroei aan SaaS kan leiden tot significante cybersecurity risico’s en problemen met compliance. Door proactief beheer en het implementeren van sterke beveiligingsstrategieën kun je de voordelen van SaaS benutten zonder de controle te verliezen.

Een sleutelrol is hierbij voor IT-managers, CTO’s en CFO’s. Door zichtbaarheid, controle en beveiliging te prioriteren, kun je de organisatie beschermen en tegelijkertijd de voordelen van SaaS maximaliseren.

Blijf scherp, blijf voorbereid, en zorg ervoor dat SaaS Sprawl je organisatie niet in gevaar brengt.